Barwa w fotografii – wywiad z Peterem Bielackiem!

Krótko o historii koła barw

Cenimy sobie w życiu równowagę oraz harmonię – są one także nieodzownymi elementami wszystkich ponadczasowych dzieł sztuki, które na przestrzeni wieków nie straciły na swojej atrakcyjności, a dziś równie skutecznie hipnotyzują swoimi środkami wyrazu współczesnych odbiorców. W czym tkwi ich sekret? I w jaki sposób wykorzystać wiedzę naszych przodków, gdy sami zdecydujemy się nacisnąć spust migawki?

W procesie „dekodowania" obrazu, nasz mózg czerpie niespotykaną przyjemność z rozszyfrowywania zoptymalizowanych składowych kompozycji – czyli uniwersalnych zasad porządkowania elementów w obrębie danego dzieła, które są wspólne dla wszystkich dziedzin artystycznych. Kompozycja może zawierać w sobie wiele ważnych komponentów, a jedną z jej najznakomitszych składowych jest barwa oraz związane z nią tak zwane harmonie barwne. 

Zasady, które predestynują dobrą bądź złą korelację kolorów, powstały w oparciu o koło barw. Stworzył je angielski fizyk Isaac Newton, który na początku XVIII wieku sprowadził liniową wersję widma światła widzialnego do postaci kołowej – nie był on jednak autorem jego pierwszej wersji.

Protoplasta koła barw wyszła spod ręki niemieckiego poety epoki romantyzmu – Johanna Wolfganga von Goethe’go, którego nazywa się także ojcem psychologii koloru. To właśnie on jako pierwszy zwrócił również uwagę na to, że „kolory się bardziej czuje, niż widzi”, a w swojej autorskiej książce poświęconej teorii koloru opisał szczegółowo istotny wpływ poszczególnych barw na ludzką emocjonalność. 

Poniżej znajdziesz skrótowe opisy podstawowych harmonii barwnych, które obecnie wykorzystuje się w filmie oraz fotografii:

• harmonia monochromatyczna – dotyczy odcieni tego samego koloru

• harmonia analogowa – dotyczy barw bezpośrednio ze sobą sąsiadujących

• harmonia komplementarna (przeciwstawna, dopełniająca) – dotyczy kolorów leżących dokładnie po przeciwnych stronach koła barw

• harmonia rozdzielno-komplementarna (tzw. Split) – dotyczy 3 kolorów – należy wybrać kolor główny, a następnie dobrać do niego dwa odcienie sąsiadujące z kolorem dopełniającym kolor główny. Obydwa kolory sąsiadujące powinny także znajdować się w równej odległości od siebie. Zestaw 3 kolorów musi tworzyć trójkąt równoramienny

• harmonia analogowa z akcentem komplementarnym – do klasycznego schematu analogowego należy dodać kolor komplementarny, czyli kontrastujący (przeciwległy) 

• triada – dotyczy 3 kolorów, które znajdują się w takiej samej odległości od siebie oraz tworzą trójkąt równoboczny

• tetrada – dotyczy 4 kolorów – są to dwie pary kolorów komplementarnych tworzących prostokąt  

•  czworokąt – dotyczy 4 kolorów tworzących kwadrat i oddalonych od siebie o tę samą odległość

Postanowiliśmy porozmawiać o kolorach z jednym z naszych EXPOzycyjnych prelegentów – fotografem Piotrem Bieleckim, szerzej znanym jako Peter Bielack – oficjalnym ambasadorem marek Sigma i Manfrotto oraz przede wszystkim artystą, który w absolutnie mistrzowski sposób zarządza kolorem na swoich fotografiach.

Misterne harmonie barwne nie są jedynym znakiem rozpoznawczym twórczości Petera Bielackiego – jest on także w czołówce polskich fotografów perfekcyjnie operujących światłem błyskowym w przebiegu każdej sesji zdjęciowej, których szczegółowe realizacje można na bieżąco śledzić na jego autorskim kanale YouTube.

Nasz prelegent jest twórcą filmowej serii Flashtime, z której dosłownie można „czytać jak z otwartej księgi" – Peter rozkłada wówczas każdą swoją sesję na czynniki pierwsze, tak abyś mógł w łatwy i przystępny sposób wprowadzić jego metody do własnego workflow!  

Zachęcamy Cię do śledzenia działalności Piotra w mediach społecznościowych oraz do regularnego sprawdzania, gdzie w danym momencie prowadzi on swoje indywidualne warsztaty – jesteśmy przekonani, że udział w takim wydarzeniu niewątpliwie przeniesie Twój własny warsztat na kompletnie inny poziom fotograficznej świadomości! 

EXPOzycyjne spotkania zaowocowały wieloma inspirującymi tekstami, które powstały w oparciu o nasze rozmowy z tegorocznymi prelegentami. Jeśli więc nie udało Ci się być na wszystkich wykładach, to nic straconego! Nieustannie tworzymy dla Ciebie bazę z ciekawymi artykułami, które zgłębiają filmowo-fotograficznego tajniki warsztatu naszych gości – na pewno znajdziesz wśród nich coś dla siebie!

EXPOzycja 2023. Fotografia dokumentalna – wywiad z Marzeną Hans

Jak być lepszym fotografem ślubnym? Poznaj tajemnice Malachite Meadow!

EXPOzycja 2023. Fotograf–architekt, czyli Mariusz Łężniak

Wywiad z Piotrem Bieleckim aka Peter Bielack 

➡ Jakim sprzętem obecnie fotografujesz? Dlaczego padło na dany system i w czym jest on lepszy od innych?

Przez ostatnie trzy lata miałem okazję wypróbować, przetestować i pracować kilkunastoma aparatami; różnymi modelami różnych marek. Wiele z tych aparatów miało jedną czy dwie cechy, które bardzo mi odpowiadały, ale brakowało im czegoś innego, co znalazłem w aparatach innego producenta. Im człowiek ma większe porównanie, okazuje się, że nie ma jednego, idealnego aparatu, który ma wszystko – trzeba iść na jakiś kompromis.

W zeszłym roku postawiłem na body Canon EOS R5 i po piętnastu miesiącach pracy, mogę powiedzieć, że jestem z niego bardzo zadowolony i spełnia praktycznie wszystkie moje oczekiwania. Lubię ergonomię jego korpusu, pewne ustawienia przycisków bardzo pomagają mi w pracy, cieszy mnie wysoka rozdzielczość matrycy i lubię barwy, jakie dostaję „prosto z puszki”. Najbardziej cieszy mnie jednak to, jak sprawnie EOS R5 działa z moimi obiektywami Sigma; używam adaptera EF – EOS R i nigdy nie miałem najmniejszych problemów fotografując obiektywami serii ART, każdy mój obiektyw działa szybko i sprawnie. Myślę, że ten korpus zostanie ze mną jeszcze dłuższy czas.

Krótka specyfikacja aparatu Canon EOS R5

szeroki zakres czułości ISO 100-51200  – po rozszerzeniu 50-102400 ISO	rejestracja filmów wewnętrzna w rozdzielczości 8K RAW 30 kl./s i 4K 120 kl./s (10 bit 4:2:2)
zdjęcia seryjne z prędkością 12kl./s (20kl./s z migawką elektroniczną)	5-osiowa optyczna stabilizacja obrazu do 8 stopni z obiektywami RF IS
autofocus z technologią Dual Pixel, działający w słabym oświetleniu do -3EV	podwójne gniazdo kart pamięci – CFexpress, SD UHS-II

➡ Jakie są najpopularniejsze schematy barwne stosowane w fotografii? Dlaczego przyciągają one uwagę?

Najpopularniejszymi zestawieniami barwnymi są bez wątpienia harmonia komplementarna oraz harmonia analogowa. Bardziej doświadczeni artyści do podstawowej harmonii komplementarnej dodają często akcenty boczne, do harmonii analogowej dodają akcent komplementarny, a ci z największym doświadczeniem stosują harmonię podwójnie komplementarną.

Za ideą komponowania barw na swoich fotografiach według zasad i podpowiedzi teorii koloru stoi skuteczność takich zabiegów. Zdjęcia, na których barwy faktycznie tworzą określoną harmonię „mówią” do widza bardziej; właśnie – skuteczniej, niż zdjęcia, na których barwy są zestawione przypadkowo.

➡ Dlaczego pewne ustawienia kolorystyczne wyglądają dobrze, a inne niekoniecznie?

Kolor to bardzo złożone zagadnienie, które „dzieje” się na wielu planach równocześnie. Za barwę odpowiada fizyka – każda barwa odpowiada fali o konkretnej długości, ale za kolor odpowiada nasza fizjologia widzenia. Warto chyba zdawać sobie sprawę, że kolor jest złudzeniem powstającym w naszym mózgu pod wpływem fali o określonych długości. I w związku z tym, że to nasze mózgi decydują jakie kolory widzimy, to w zależności od intensywności pobudzania czopków i pręcików na naszej siatkówce, prócz wrażenia koloru pojawiają się dodatkowe odczucia.

Upraszczając – widząc jeden kolor, nasz mózg „domaga się” kolorów dopełniających; jeśli zatem na zdjęciu pojawią się np. kolory czerwony i zielony, albo żółty i niebieski, nasz mózg, interpretując taką scenę „oblizuje się z zadowoleniem, jak kot, który dostał skwarkę”. Podobnie, gdy widzimy obraz z gamą kolorów pokrewnych, prócz wrażenia kolorów pojawia się uczucie spokoju i tak właśnie odbieramy zdjęcia skomponowane w myśl harmonii analogowej.

Rzecz jasna upraszczam, ale pomijając moje paralele, faktycznie tak się dzieje. Najlepsze, co możemy zrobić, to poznać teorię koloru i nauczyć się świadomie stosować tych kilka podstawowych harmonii.

➡ Z jakich narzędzi korzystasz podczas profilowania aparatu?

Przez lata używałem różnych wzorników i możliwości profilowania aparatu. W tej chwili korzystam z narzędzi Datacolor – dużego SpyderCheckr'a oraz mniejszego, kieszonkowego SpyderCheckr'a Photo.

➡ Czy mógłbyś polecić konkretny model  monitora do pracy z kolorem oraz kalibrator? Jak często kalibrujesz swój sprzęt do obróbki i dlaczego taka częstotliwość?

Od wielu lat korzystam z monitorów EIZO; prawie trzeci rok pracuję na monitorach serii CG – konkretnie CG2730 oraz CG2700S – i nie zamieniłbym się na żaden inny! Zdaję sobie jednak sprawę, że są to kosztowne urządzenia i nie każdy fotograf takich potrzebuje. Jeśli fotografia jest tylko hobby, czy nawet ambitną pasją, spokojnie można działać na monitorach EIZO z serii CS.

Monitory EIZO z serii CG posiadają wbudowany kalibrator i ja swoje monitory kalibruję co 200 godzin pracy wyświetlacza. Jeśli monitor nie ma wbudowanego kalibratora, polecam Datacolor Spyder X  – nawet model Pro sprawdzi się doskonale, jeśli pracujemy z tylko jednym monitorem.

➡ Czy pracujesz z kolorem jeszcze w postprodukcji czy tylko podczas wykonywania ujęcia w studio?

Oczywiście! Choć przykładam bardzo dużą wagę do tego, by odpowiednie kolory pojawiły się na zdjęciach jeszcze na sesji, uważam, że postprodukcja jest nieodłącznym etapem pracy fotografa.

Jeśli efekty otrzymane na sesji są zadowalające, wystarczy, że tylko lekko je dopieszczę, dopracuję i szybko otrzymuję finalne zdjęcia; jeśli na sesji coś mi „nie zagrało”, muszę poświęcić więcej czasu, ale tak czy inaczej, zawsze to robię.

Harmonie barwne – przykłady praktyczne 

Dzięki uprzejmości Petera Bielackiego dołączamy do naszego wywiadu kilka fotografii z jego fantastycznego portfolio, na których znajdziesz przykłady zastosowania harmonii barwnych w praktyce. 

Piotrze, z tego miejsca raz jeszcze dziękujemy Ci za możliwość umieszczenia Twoich fotografii w naszym artykule! 

Wszystkie fotografie zawarte w artykule są autorstwa Petera Bielackiego. Kopiowanie oraz rozpowszechnianie fotografii bez zgody autora jest surowo zabronione. 

Autorzy filmu:
Realizacja: Mikołaj Ganabisiński – mediacreative.pl
Kamera: Wiktor Prusiński – Studio Bez Ciśnień

Wywiad z Piotrem Bieleckim przeprowadzili:
Justyna Miodońska oraz Krzysztof Grzybczyk