Co to jest profil ICC?

Czy da się opisać kolor?

Poszczególne urządzenia, dzięki którym zarządzamy naszymi cyfrowymi obrazami różnią się od siebie tak zwaną dostępnością barwy. Oznacza to, że określony zakres barw, który został przykładowo zarejestrowany przez aparat fotograficzny lub kamerę z dużym prawdopodobieństwem może zostać niepoprawnie wyświetlony na monitorze lub źle wydrukowany na papierze fotograficznym. Dlaczego tak się dzieje i z jakiego powodu dochodzi do błędnej interpretacji barw na różnych medialnych nośnikach?

Kwestia „poprawności" barwy nierozerwalnie związana jest z pojęciem przestrzeni barw oraz gamutu. Jeśli nie posiadasz wiedzy z zakresu tych tematów, to serdecznie zapraszamy Cię do zapoznania się z naszym osobnym artykułem, w którym dokładnie tłumaczymy te obydwa terminy – ich znajomość jest niezbędna, aby móc świadomie kontrolować proces wiernego odwzorowania barw, które migrują cyfrowymi kanałami pomiędzy różnymi sprzętami, które zaprzęgamy do pracy.

A więc – w jaki sposób wytłumaczyć urządzeniom – pisząc oczywiście z dużą dozą dystansu – jak dana barwa ma „wyglądać"?

System Zarządzania Barwą (CMS)

Aby zoptymalizować migrujące „barwne” dane oraz ujednolicić sposób ich przeliczania z jednego urządzenia na drugie Międzynarodowe Konsorcjum Barw (International Color Consortium – ICC) podjęło wyzwanie opracowania jednolitego Systemu Zarządzania Barwą, czyli tak zwanego CMS – Color Management System. Stanowi on obecnie ustandaryzowany zestaw ustawień dotyczących właściwej reprodukcji barwy na poszczególnych nośnikach danych, którego filarem są tak zwane profile barwne urządzeń. 

Profile urządzeń są rodzajem plików zawierających w sobie informacje o tym, jaki zakres barw z danej przestrzeni barwnej – czyli tak zwany gamut – jest dla określonego urządzenia możliwy do odwzorowania. Profile zarządzają więc elektronicznym transferem danych „o barwie" oraz wpływają na ich sposób wyświetlania się na ekranach bądź reprodukowania się w procesie drukowania.

Trzeba w tym miejscu podkreślić, że profile nie zmieniają wartości barw oryginalnego pliku osadzonego w danej przestrzeni barwnej, lecz wpływają na określony sposób interpretacji tych barw przez różne urządzenia – a bezpośrednim celem każdego profilu barwnego jest oczywiście osiągnięcie względnie idealnej zgodności kolorystycznej pomiędzy różnymi urządzeniami zaangażowanymi w proces produkcji naszych cyfrowych obrazów oraz ich późniejszego wydruku. 

Profile ze względu na ich częściowe powiązanie z danym urządzeniem oraz sposobem jego pracy możemy podzielić na tak zwane wejściowe oraz wyjściowe. Te pierwsze odnoszą się do sprzętów rejestrujących barwę – czyli aparatów, kamer oraz skanerów – których ustawienia w ramach naszego indywidualnego profilu możemy doprecyzować już na etapie preprodukcji za pomocą odpowiednich kalibratorów oraz tablic referencyjnych, czyli wzorników kolorów. 

Drugi rodzaj profilów jest natomiast ściśle związany z urządzeniami drukującymi – w ramach ciekawostki dodamy, że rozbudowany profil wyjściowy drukarki zawiera w sobie również informacje o tym, jaki rodzaj papieru lub konkretnej farby zostaną wykorzystane w samym procesie drukowania. Aby samodzielnie stworzyć profil drukarki musimy wyposażyć się w specjalistyczne narzędzie pomiarowe zwane spektrofotometrem. 

Osobnym typem profilu jest także profil monitora, który związany jest z reprodukcją barw w momencie wyświetlania ich na danym ekranie – temu tematowi poświęcimy jednak osobny wpis. 

Profil ICC

Jest to najbardziej rozpowszechniony rodzaj profilu barwnego, który kontroluje proces migracji barw podczas ich podróży pomiędzy różnymi nośnikami danych. Profil ICC stanowi swoisty rdzeń Systemu Zarządzania Barw (CMS), a jego format *icc został utworzony przez International Color Consortium. Profil ICC umożliwia jednomyślną interpretację cyfrowych danych o barwie w ustandaryzowanej przestrzeni barw w odniesieniu do każdego urządzenia. Warto także podkreślić, że jest to profil całkowicie niezależny od jakichkolwiek urządzeń.

Jakie konkretne informacje o barwie ujęte są w ramach profilu ICC?

Są to przede wszystkim dane o tym, w jaki sposób określona barwa jest transferowana z jednej przestrzeni barwnej do drugiej. W tym miejscu przypominamy, że urządzenia definiują barwy jako określone wartości liczbowe –  i to właśnie z tego powodu w profilu ICC znajdziemy przede wszystkim tabele liczb, które odnoszą się do konkretnej korelacji pomiędzy przestrzeniami oraz definiują transfer danych z perspektywy liczbowej – zazwyczaj pomiędzy przestrzeniami RGB oraz L,a,b. 

Z jakiego powodu przestrzeń L,a,b, jako miejsce docelowe transferu barw, nie jest wyborem przypadkowym? 

Standard L,a,b stanowi transformację niezależnej przestrzeni barw CIE XYZ, o której więcej przeczytacie w naszym wpisie rozpoczynającym cykl tekstów o prawidłowej reprodukcji barwy. L,a,b Jest ponadto najważniejszym modelem barw wykorzystywanym w grafice komputerowej oraz przestrzenią, której najczęściej używamy w fotografii cyfrowej. Opiera się on na teorii barw przeciwstawnych, której również używa się do opisu sposobu widzenia przez człowieka.

Nasz ludzki model percepcyjny ma swoje źródło w tak zwanym trichromatyzmie, który sprawia, że człowiek koduje określone barwy jako 3 sygnały – jasność, stosunek czerwieni do zieleni (krzywa a na grafice) oraz stosunek niebieskiego do żółci (krzywa b na grafice). Najważniejszym założeniem podczas definiowania modelu L,a,b była teza, że barwy znajdujące się w jednakowej odległości od siebie, będę percepowane przez człowieka jako jednakowo różniące się. To właśnie z tego powodu L,a,b umożliwia osiągnięcie tak zwanej jednorodności percepcyjnej.

Model ten nazywa się także przestrzenią uniwersalną lub pośredniczącą, ponieważ jest to przestrzeń stanowiąca punkt odniesienia dla wszystkich innych dostępnych przestrzeni barwnych (takich jak na przykład sRGB, Adobe RGB czy ProPhoto RGB) – to właśnie z tego powodu model L,a,b bierze bezpośredni udział w konwersji pomiędzy różnymi modelami barw, a profil ICC, niczym wprawiony tłumacz, pomaga komunikować się tym poszczególnym przestrzeniom w ustandaryzowany sposób. A prawidłowa komunikacja jest jednoznaczna z prawidłową interpretacją barw przez sprzęty, z którymi pracujemy.

Z profilem ICC mamy do czynienia w dwóch sytuacjach. Pierwszą z nich jest moment, w którym rejestrujemy cyfrowe fotografie w formacie JPEG lub TIFF, a poprzez menu naszego aparatu możemy wybrać daną przestrzeń barwną (zazwyczaj sRGB lub Adobe RGB), w której te zdjęcia osadzimy – profil ICC jest wówczas przypisywany do naszych plików automatycznie. Jeśli jednak fotografujemy w RAWach, to profil ICC będziemy w stanie przypisać dopiero w czasie eksportu naszego materiału – taką opcję umożliwiają nam programy graficzne, takie jak na przykład Lightroom lub Capture One.

Stworzenie profilu już na etapie samych zdjęć jest niezwykle ważne – w tym celu warto wspomóc się dodatkowo tablicami referencyjnymi oraz dedykowanymi programami, którą pozwolą nam stworzyć nasze indywidualne, dopracowane pod każdym względem profile barwne. 

Druga sytuacja dotyczy profili, które są plikami niezależnymi od jakichkolwiek urządzeń, posiadającymi wcześniej wspominany już przez nas format icc. lub icm.

Aby móc zarządzać barwą na bardzo zaawansowanym poziomie, będziesz musiał koniecznie przypisać każdemu urządzeniu właściwy profil barwny – poniżej wyjaśniamy, w jaki sposób przebiega taka procedura.

Jak samodzielnie stworzyć profil barwny?

Aby móc dla naszego sprzętu zdefiniować indywidualny profil ICC niezbędne jest skorzystanie z odpowiedniego urządzenia pomiarowego – kolorymetru lub spektrofotometru. Dokonują one pomiaru barw, a szczegółowe informacje dotyczące właściwości kolorów są w następnej kolejności przechwytywane przez specjalne oprogramowanie, zazwyczaj dołączone do danego urządzenia pomiarowego. Cały proces profilowania urządzenia sprowadza się do określenia jego gamutu, czyli zakresu barw, które jest w stanie ono zreprodukować – zarejestrować, wyświetlić lub wydrukować.

W następnym kroku określony zakres barw jest zapisywany pod postacią tablic liczbowych przynależących do pliku profilu ICC. Ten sam plik zostaje również automatycznie zapisany na dysku naszego komputera – w zależności od rodzaju oprogramowania, z którym na co dzień pracujemy, profil ICC zostaje zapisany w odpowiednim miejscu dla danego systemu. 

W przypadku systemu mac OS zapisane profile znajdziemy w Preferencjach Systemowych, po wybraniu zakładki Monitor, a następnie Kolor. W systemie Windows profile są natomiast zapisywane w zakładce Zarządzania Kolorami, którą znajdziemy w ustawieniach systemowych Ekranu. 

Procesowi profilowania aparatu poświęciliśmy osobny i obszerny wpis. Zapraszamy Cię serdecznie do jego przeczytania w celu uzupełnienia swojej wiedzy z zakresu pracy ze wzornikami barw.

W procesie wyświetlania kolorów bardzo ważna jest również kwestia kalibracji ekranowej – wpis o tym, jak zapanować nad „losową" reprodukcją barw na monitorze znajdziesz tutaj. 

Źródło Grafiki 2: Eizo